<p class="ql-align-justify"><strong>Avrupa Yeşil Mutabakatı, </strong>Aralık 2019’da Avrupa Komisyonu tarafından duyurulan kapsamlı bir strateji belgesi olup, Avrupa Birliği’ni 2050 yılına kadar <strong>iklim-nötr (net sıfır emisyon)</strong> hale getirmeyi amaçlamaktadır. Yeşil Mutabakat, AB ekonomisini dönüştürerek <strong>modern, kaynak-verimli ve rekabetçi</strong> bir yapıya kavuşturmayı hedeflemektedir. Bu dönüşüm vizyonu kapsamında <strong>2050 itibarıyla sera gazı emisyonlarında net sıfıra ulaşmak</strong>, <strong>ekonomik büyümeyi kaynak kullanımından mutlak olarak ayrıştırmak</strong> ve <strong>hiçbir bireyi veya bölgeyi geride bırakmamak</strong> temel unsurlar olarak karşımıza çıkmaktadır. </p><p class="ql-align-justify">Avrupa Yeşil Mutabakat’ı <strong>yeni bir büyüme stratejisi</strong> olarak tanımlamaktadır. Avrupa Yeşil Mutabakatı, <strong>iklim değişikliğinden enerjiye, sanayiden tarıma, ulaşımdan finansmana</strong> kadar çok geniş bir yelpazede dönüşümü öngörmektedir. Bu plan çerçevesinde bir dizi direktif, düzenleme ve strateji yürürlüğe konulmakta ya da hazırlanmaktadır. </p><p class="ql-align-justify"><strong>Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması (CBAM)</strong>, Avrupa Birliği’nin Avrupa Yeşil Mutabakatı kapsamında karbon kaçağını önleme aracı olarak karşımıza çıkmaktadır. AB Emisyon Ticaret Sistemi (ETS) kapsamındaki sektörlerde <strong>AB’de üretilen ürünlerin maruz kaldığı karbon maliyetine eşdeğer bir maliyetin</strong>, benzer ürünler ithal edildiğinde de uygulanmasını hedeflemektedir. </p><p class="ql-align-justify">2023 yılında yürürlüğe giren CBAM, elektrik, alüminyum, demir-çelik, çimento, gübre ve hidrojen sektörlerinde AB dışından gelen ürünlerin içerdiği karbon emisyonu için ek bir ücret ödenmesini öngörmektedir. Bu mekanizma fiilen, AB’ye ihracat yapan şirketlerin üretim süreçlerinde tükettikleri karbonun bir bedeli olacağını ortaya koymaktadır. </p><p class="ql-align-justify">1 Ekim 2023’te başlayan <strong>geçiş dönemi</strong> pilot dönem olarak ele alınmış olup bu dönem boyunca ithalatçılar, demir-çelik, çimento, alüminyum, gübre, elektrik ve hidrojen gibi karbon yoğun ürünlerin gömülü emisyonlarını raporlamaktadır. <strong>Mali yükümlülükler ise 1 Ocak 2026’dan itibaren</strong> yürürlüğe girecektir. CBAM’in kademeli uygulaması, AB ETS kapsamındaki <strong>ücretsiz tahsisatların aşamalı olarak kaldırılması</strong> ile uyumlu şekilde tasarlanmıştır. Aşamalı süreç aşağıdaki başlıklarda özetlenmektedir;</p><p class="ql-align-justify">·&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;İthalatçıların sadece raporlama yükümlülüğüne tabi olması (1 Ekim 2023 – 31 Aralık 2024),&nbsp;</p><p class="ql-align-justify">·&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;Dolaylı emisyonlar da raporlama kapsamına dahil edilerek daha detaylı verilerin toplanması (1 Ocak 2025 – 31 Aralık 2025),</p><p class="ql-align-justify">·&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;İthalatçıların, ürünlerin karbon içeriğine göre SKDM sertifikası satın alması (1 Ocak 2026 sonrası). </p><p class="ql-align-justify">Ocak 2025’te Komisyon, <strong>SKDM Portalı</strong> adında çevrimiçi bir platformu devreye almıştır. Bu portal, <strong>AB dışındaki tesis operatörlerinin</strong> sisteme kayıt olması ve kendi tesis/üretim bilgilerinin yanı sıra ürün bazında <strong>doğrulanmış emisyon verilerini</strong> AB’li ithalatçılarla paylaşabilmesini sağlamaktadır. Portal sayesinde yabancı üreticilerin veri sağlama süreci kolaylaşmış, SKDM raporlamasında şeffaflık artmıştır. </p><p class="ql-align-justify">AB, geçiş döneminde elde edilen deneyimler ışığında SKDM mevzuatını güncellemiştir. Şubat 2025’te önerilen ve Ekim 2025’te kabul edilen <strong>Torba Düzenleme </strong>ile 2026’da başlayacak nihai uygulama dönemi öncesi <strong>uygulamanın ertelenmesi dışında </strong>bazı kurallar sadeleştirilmiş ve revize edilmiştir. Bu değişiklikler, özellikle <strong>küçük ve orta ölçekli işletmelerin</strong> uyum yükünü azaltmayı ve uygulamayı daha pratik hale getirmeyi amaçlamıştır. Bu değişikliklerden <strong>bazıları</strong>;</p><p class="ql-align-justify">·&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;SKDM basitleştirme mevzuatı kapsamında daha önceki 150 Euroluk limit yerine&nbsp;<strong>yılda toplamda 50 tonun altında SKDM ürünü (demir çelik, alüminyum, çimento, gübre) ithal eden ithalatçılar</strong>&nbsp;için muafiyet getirilmiştir.</p><p class="ql-align-justify">·&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;Nihai dönemde ithalatçıların, ürünlerin gömülü emisyonlarına karşılık karbon sertifikası satın alması gerekecektir. Yeni düzenleme ile <strong>sertifika satışlarının başlangıcı 1 Şubat 2027 olarak belirlenmiştir. </strong></p><p class="ql-align-justify">·&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;<strong>İthalatçılar, her yıl bir önceki yıla ait emisyon ve ithalat verilerini içeren yıllık SKDM beyanlarını 30 Eylül’e kadar sunabileceklerdir. Örneğin, 2026 ithalatına dair beyan süresi Eylül 2027 sonuna dek uzatılmıştır. </strong></p><p class="ql-align-justify">·&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;AB veya AB Emisyon Ticaret Sistemi (ETS) ile uyumlu ülkelerden gelen girdiler, üçüncü ülkelerde SKDM kapsamındaki ürünlerin üretiminde kullanılıyorsa bu girdilere ait gömülü emisyonlar hesaplamaya dahil edilmeyecektir.&nbsp;</p><p><br></p>